Het TErrA-project is een voorbeeld van hoe gezondheidsbevorderende projecten kunnen plaatsvinden buiten de gezondheids- en zorgsector. Lees ons hoofdstuk voor meer informatie over deze aanpak Buiten de gezondheidssector.
Het preventieve jobrotatieproces, ontwikkeld tijdens het TErrA-project (2016-2019), is een adviesmodel voor werknemers die van baan willen veranderen en bedrijven die jobrotatie ondersteunen voor personeelsontwikkeling. De resourcegerichte adviesaanpak is bedoeld om werknemers te helpen bij het ontwikkelen van een concreet perspectief voor hun verdere carrièrepad binnen drie adviesaanstellingen, die vervolgens zouden leiden tot een zinvolle intercompany jobverandering.
Het hoofddoel van preventieve loopbaanplanning is het aan het werk te houden door werknemers alternatieven aan te bieden die rekening houden met hun gezondheid en motivatie en die zouden helpen bij het verwerven van nieuwe vaardigheden. Maatregelen op het gebied van vroegtijdige gezondheid en kwalificatie bevorderen de herpositionering van werknemers op de arbeidsmarkt en vergroten hun kansen om beroepsmatig actief te blijven tot de wettelijke pensioenleeftijd.
Geconfronteerd met uitdagingen als gevolg van de demografische verandering en digitale transformatie, worden nieuwe concepten voor het beheer van veroudering en preventiemodellen steeds belangrijker voor werknemers, bedrijven en nationale socialezekerheidsstelsels. Het onvervulde prestatiepotentieel op oudere leeftijd wordt vaak geassocieerd met ongezonde werkomstandigheden en een gebrek aan kansen om zich professioneel en persoonlijk te ontwikkelen.
Hoewel is aangetoond dat betaald werk een salutogeen effect heeft, verlaat jaarlijks een groot aantal werknemers het arbeidsleven om gezondheidsredenen voortijdig. In een representatieve enquête van het Duitse Verbond van Vakbonden (DGB 2014[1]), gaf bijna de helft van de werknemers aan dat ze zich niet konden voorstellen om tot pensionering in hun huidige beroep uit te oefenen. Op persoonlijk vlak leidt dit tot aanzienlijke persoonlijke en financiële beperkingen als gevolg van voortijdig vertrek. Op staatsniveau verliest de economie aanzienlijke middelen in termen van arbeid, gecombineerd met lasten voor de socialezekerheidsstelsels. Een mogelijke preventieve maatregel is een jobrotatie tussen bedrijven op lokaal / regionaal niveau om het voortijdig verlaten van de baan tegen te gaan en de ontwikkeling van werkgerelateerde gezondheidsproblemen te voorkomen.
Tijdens het preventieve functieroulatieproces doorlopen bedrijven en medewerkers een 4-stappen consultatietraject van (1) sensibilisatie en oriëntatie, (2) perspectief zoeken, (3) realisatie en (4) nazorg. Gedurende het hele proces wordt rekening gehouden met de persoonlijke gezondheidstoestand, persoonlijke kwalificaties, specifieke vereisten voor mogelijke nieuwe banen en motivatie.
Het TErrA-project in Duitsland heeft onder andere aangetoond dat, aangezien interne functieveranderingen in het MKB vaak beperkt zijn als gevolg van een lage functieverschil, intercompany functieveranderingen in een regionaal bedrijvennetwerk een goede match tussen werkvereisten en de kwalificaties van werknemers mogelijk maken. Modellen voor vaardigheidsontwikkeling binnen een vakgebied of werk kunnen zijn: het overschakelen van productie naar service of verdere specialisatie. Klassieke voorbeelden zijn een verpleegkundige die kwalificeert als medisch coderingsspecialist, of een dakdekker die overstapt naar verkoop in de bouwsector. Werknemers moeten in een vroeg stadium van hun loopbaanplanning bewust worden gemaakt van hun huidige arbeidsrisico's en kansen om zich voor te bereiden op een toekomstige verandering van baan. Het proces vraagt om een bedrijfscultuur waarin werkgevers en werknemers gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor inzetbaarheid.
De belangrijkste leer van het project was dat er momenteel geen mogelijkheden zijn voor de financiële ondersteuning van een preventieve jobrotatie. Voor bedrijven en werknemers gaat een baanwisseling meestal gepaard met bijscholing. De kosten van dergelijke preventieve opleidingen worden momenteel niet gedekt door de pensioen-, ongevallen-, gezondheids- of werkloosheidsverzekering. Er bestaat pas recht op een uitkering als de eerste gezondheidsgerelateerde beperkingen al hebben plaatsgevonden. Hierdoor missen zowel werknemers als bedrijven de mogelijkheid om een preventief loopbaanpad uit te werken.
De hoop dat de Duitse preventiewet nieuwe impulsen zal geven om preventieve jobrotatie te financieren, is nog niet uitgekomen. Om de kloof te dichten, ontwerpen socialeverzekeringsinstellingen eerste modellen om te proberen over te gaan op preventieve werkgelegenheidstrajecten. Desalniettemin zijn er andere wetten die de verdere ontwikkeling en uitvoering van het jobrotatieproject zouden kunnen ondersteunen. Zo is het in 2016 aangenomen “Flexirentengesetz”, dat de overgang van het beroepsleven naar het pensioen flexibeler maakt en tegelijkertijd de aantrekkelijkheid van werken na de normale pensioenleeftijd vergroot, een vrijwillige werkgerelateerde gezondheidscontrole mogelijk maakt voor verzekerden van 45 en ouder ("Ü45 check"). Een andere actuele ontwikkeling is de “Qualifizierungschancengesetz” (Wet op de kwalificatiekansen), bedoeld om de investeringen in verdere kwalificaties van werknemers aanzienlijk te verhogen om hen fit te houden voor de snel veranderende arbeidsmarkt.
De ontwikkeling en coördinatie van netwerken ter ondersteuning van baanveranderingen tussen bedrijven moet door de staat worden bevorderd als structurele kenmerken van een levensloopgericht sociaal en arbeidsmarktbeleid. In deze geest ontwikkelt de federale vereniging van centra voor beroepsrevalidatie momenteel een adviesdienst voor bedrijven en werknemers op basis van het TErrA-idee.